Hiërarchie en zelforganiserende teams: Een gelukkig huwelijk?

by Job van Zandvoort on februari 28, 2020

Binnen organisaties zijn organisatiedoelen de meest gebruikte vorm van sturing om te komen tot vooruitgang. Om de doelen te kunnen behalen is overeenstemming tussen en met teams en teamleden onderling een cruciale voorwaarde.

Als transformatie consultant merk ik dagelijks dat overeenstemming juist gedragen besluiten oplevert. Het is een belangrijke basis is voor het Agile werken.

Voorafgaand aan het realiseren van overeenstemming over het te behalen doel of activiteit binnen teams is vaak sprake van een zogenaamde belangenstrijd. Geen sinecure als je het mij vraagt. Dit is juist een belangrijke gebeurtenis. Hoe efficiënter deze plaatsvindt des te wendbaarder een organisatie uiteindelijk kan zijn. Om dit mogelijk te maken dient sprake te zijn van de juiste context.

Met de introductie van de op Holacracy gebaseerde organisatie is zelfsturing de laatste jaren verder in vogelvlucht geraakt. Holacracy voorziet de organisatie daarbij van de context om op basis van keuzevrijheid, gevoel van vrije wil en verantwoordelijkheid te werken.

Daar staat tegenover dat nog niet zo lang geleden de meeste managers medewerkers nog ‘aanstuurden’ door middel van alleen maar taken en controlesystemen. Zoals bijvoorbeeld de nog veel voorkomende beoordeling- en functioneringscyclus. Dit controlesysteem is altijd al een wassen neus geweest.

Een op Holacracy gebaseerde organisatie heeft managers nodig. Punt. Een gelukkig huwelijk kan immers pas ontstaan als er wederzijdse focus is op de juiste voorwaarden. Te denken valt hierbij aan strategieontwikkeling, het realiseren van strategisch bewustzijn en het stimuleren van consensus en participatie.

Er zijn bij het aangaan van dit huwelijk ook nadelen. Deze hoor je minder vaak maar zijn wel de reden dat het huwelijk tussen hiërarchie en zelforganiserende teams minder gelukkig kan uitpakken. Zo verliezen managers autoriteit, ervaren teamleden minder structuur en invloed, is de werkzekerheid minder en is sprake van onduidelijke groeimogelijkheden en compensatie. Ook is meer vrijheid en verantwoordelijkheid niet voor iedereen even prettig.

Maar hoe dan wel een gelukkig huwelijk tussen hiërarchie en zelforganisatie te realiseren? Het is van belang dat de manager en teams zich bewust zijn van de kansen die een op Holacracy gebaseerde werkomgeving biedt. Kennis van de voordelen als snelle en kwalitatief hoge oplossingen, toenemende verdieping binnen een steeds complexere omgeving en aantrekkingskracht op talent is van belang. Redenen genoeg om hiermee aan de slag te gaan.

Kennis van zowel de voor- en nadelen maken het mogelijk om knelpunten bij een organisatieverandering tijdig en effectief aan te pakken. De inzet van feedback in de vorm van retrospectives kan, om te beginnen, hierbij het vertrekpunt vormen.

Het geheim van een goed huwelijk is immers dat je zo veel mogelijk bespreekbaar maakt en er vervolgens samen mee aan slag gaat. 

Job van ZandvoortHiërarchie en zelforganiserende teams: Een gelukkig huwelijk?